گزارش کار آناتومی‌و فیزیولوژی بدن مرغ
شناخت ساختمان بدن و آگاهی از اعضایی مختلف و موقعیت قرار گرفتن هر یک از اعضای تشکیل دهنده بدن طیور ، ضمن آگاه ساختن ما از وظایف و عملکرد اعضا می‌تواند در درک بهتر مطالب ، مبانی بهداشت و پرورش طیور مفید و موثر باشد . به همین منظور هر یک از اندام‌های بدن طیور جهت آشنایی به طور جداگانه مورد بررسی قرار گیرد.
مهمترین
اعضای بدن مرغبه شرح زیر است :
1- دستگاه گوارش
2- دستگاه گردش خون
3- دستگاه تنفس
4-دستگاه ادرای
5- دستگاه تناسلی
6- دستگاه عصبی
7- دستگاه استخوانی
الف- دستگاه گوارش مرغ :
دستگاه گوارش دستگاهی است که از دهان شوع شده و به مقعد ختم می‌شود و شامل بخش‌های مختلفی است که عبارتند از:
1-دهان :طیور فاقد دهان ، دندان ، کامه و گونه میباشد ولی در عوض منقار شاخی شکل و سنگدان در طیور عمل دندان را انجام می‌دهند .
2- مری:مسیر لوله مانندی است با قطر ضخیم و قابل اتساع که در آن غذا از انتهای دهان یعنی حلق تا پیش معده منتقل می‌شود.
3-چینه دان : یک کیسه گوشتی است که از پهن و وسیع شدن مری قبل از ورود به حفره بدن یعنی سینه بوجود می‌آید و به عنوان یک محفظه موقتی غذا میباشد عمل هضم غذا یا در این مکان صورت نمی‌گیرد یا اینکه خیلی ناچیز میباشد اردک و غاز فاقد چینه دان هستند .
4-معده : در طیور از دوبخش تشکیل شده است : الف- پیش معده یا معده غده‌‌‌ای :که از بزرگ شدن قسمت انتهایی مری به صورت منبسط و به شکل کیسه تخم مرغ مانندی تشکیل شده و چینه دان را به سنگدان ارتباط میدهد . در این قسمت غذا با برخی از شیره‌های گوارشی آغشته می‌شود . ب-سنگدان یا معده عضلانی : عضو ماهیچه‌‌‌ای بسیار قوی و بیضوی شکل میباشد که حاوی شن و سنگ ریزه بوده و عمل آسیاب کردن و ساییدن غذا را انجام میدهد و بین پیش معده و قسمت ابتدایی روده کوچک قرار دارد .
5-روده باریک (کوچک): بلافاصله بعد از سنگدان شروع می‌شود و در قسمت اول دارای خمیU شکل به نام دوازدهه (دودنوم) است که در داخل آن غده‌‌‌ای به نام لوزالمعده قرار دارد و هضم و جذب مواد غذایی در این قسمت انجام می‌گیرد .
6-سکوم یا روده کور : سکوم در طیور به صورت دو کیسه کور در دو طرف راست روده قرار دارد و به علت وجود فعالیت‌های باکتریایی هضم سلولز موجود در مواد غذایی در این مکان صورت می‌گیرد .
7-روده بزرگ یا راست روده :از انتهای روده باریک شروع شده و به کلوآک ختم می‌شود و به صورت یک روده راست کوتاه میباشد در ضمن محل جذب آب بوده و با افزایش محتوای آب سلولهای بدن باعث حفظ تعادل آب در بدن پرنده می‌گردد.
8-کلوآک: یک مجرای مشترک برای خروج مدفوع ، ادرار و ترشحات دستگاه تناسلی میباشد که در انتهای دستگاه گوارش قرار گرفته و پیازی شکل است انتهای کلوآک به مخرج ختم می‌شود .
ضمائم دستگاه گوارشی که با ترشحاتشان به داخل دستگاه گوارش در هضم و جذب مواد غذایی تاثیر می‌گذارد عبارتند از لوزالمعده و کبد
لوزالمعده : غده‌‌‌ای است که در وسط دو پیچ دوازدهه قرار گرفته و ترشحاتشان از مجرای لوزالمعده به دوازدهه می‌ریزد .
کبد : از دو بخش بزرگ راست و چپ تشکیل می‌شود و با ترشح صفرا و ذخیره آن در کیسه صفرا و انتقال از طریق مجرای صفراوی به روده باریک در هضم مواد غذایی به خصوص چربیها کمک می‌کند .
ب-دستگاه گردش خون:
این دستگاه از دو بخش قلب و طحال تشکیل شده است :
قلب : قلب پرندگان همانند قلب سایر پستانداران 4 قسمتی است و دارای دو دهلیز و دو بطن میباشد که گردش کافی خونرا به ریتین سبب می‌شوند.
طحال : عضوی است که در جریان خون دخالت داشته و در نزدیکی سنگدان و در حفره بطنی قرار دارد طحال به عنوان مخزن گلبول‌های قرمز و محتویات خود را در دستگاه گردش خون تخلیه می‌کند .
ج- دستگاه تنفس :
قسمت‌های مختلف دستگاه تنفس طیور عبارتند از از :
1- ریه‌ها 2- نای یا لوله هوایی 3- کیسه‌های هوایی
1- ریه‌ها ک در قسمت بالای حفره صدری و متصل به دندها قرار دارند و مسئول اصلی تنس بوده و به علت اینکه پرندگان فاقد غدد عرق می‌باشند در تعادل دمای بدن نقش اساسی دارند.
2-نای یا مجرای تنفسی : از گلو شرع شده و به ریه‌ها منتهی می‌شود قسمتبالای نای حنجره و قسمت پایینی آن سرویکس نام دارد نای در انتها به دو برنش تقسیم گردیده و هر کدام به یک ریه می‌روند .
3-کیسه‌های هوایی: مرغ دارای چهار جفت کیسه هوایی است ادامه نایزک‌ها در خارج از بافت ریوی را که به صورت کیسه‌های با دیواره‌های نازک و شفاف دیده می‌شوندکیسه‌های هوایی می‌نامند . کیسه‌های هوایی دارای 8 عدد میباشد که عبارتند از:
1-کیسه هوایی گردنی
2-کیسه هوایی ترقوه ای
3-یک زوج کیسه هوایی صدری قدامی
4-یک زوج کیسه هوایی صدری خلفی
5-یک زوج کیسه هوایی شکمی
ارتباط این کیسه‌ها در ریه‌ها از طریق روزنه‌هایی است که در لبه‌های جانبی ریه واقع گشته اند.
د- دستگاه ادراری و کلیه‌ها :
دستگاه ادراری طیور از دو کلیه مجاری حالب تشکیل شده است . هر کلیه از سه قطعه که دارای اندازه غیر مساوی هستند تشکیل شده است.کلیه‌ها درست زیر ریه‌ها ، در بالای حفره بطنی و کاملا چسبیده به ستون فقرات قرار گرفته اند و از طریق میزنای به کلوآک ختم می‌شود کلیه نقش اساسی در تعیین میزان اسید و باز بدن را دارد .
ادرار طیور غلیظ چسبنده و کمی‌جامد است به طور معمول طیور بالغ در 24 ساعت 100-120 سانتی کواب ادرار دفع می‌کنند.
ه-دستگاه تولید مثل :
در خروس شامل یک جفت بیضه و در
مرغشامل تخمدان و اویدوکت میباشد .
بیضه‌ها : پرندگان شامل دو بیضه کم و بیش بیضوی شکل و به رنگ زرد روشن بوده و در نزدیک لبه‌های قدامی‌کلیه قرار دارند که اسپرم تولید شده در بیضه‌ها از طریق مجاری واوران به کلوآک رفته و از آنجا به عضو جفت گیری می‌رسد .
تخمدان : در پرندگان تخمدان و اویدوکت راست تحلیل رفته و تنها تخمدان و اویدوکت چپ فعال میباشد تخمدان قبل از تولید تخم مرغ ، یک توده کامل از فولیکول‌های کوچک میباشد که حاوی تخمک است . تخمک‌ها در تخمدان رشد کرده و بالغ شده و به زرده کامل تبدیل می‌شود .
اویدوکت: مجرای طویلی است که زرده یا تخمک رشد یافته وارد آن شده وطی مراحل مختلفی به تخم مرغ تبدیل می‌شود اویدوکت دارای قسمت‌های مختلفی میباشد :
1-اینفاندیبولوم: قسمت شیپوری شکل ابتدایی اویدوکت را گویند که قبل از تخمک گذاری غیر فعال میباشد و کارش جستجو و یافتن زرده است که زرده وارد آن و اویدوکت می‌گردد و زرده برای یک زمان کوتاه 15 دقیقه‌‌‌ای در اینفاندیبولوم می‌ماند و سپس به وسیله انقباضات متعدد اویدوکت به جلو رانده می‌شود.
2-مگنوم : محلی از اویدوکت است که آلبومین تخم مرغ از آن ترشح می‌شود طول آن در یک مرغ متوسط حدود 33 سانتی متر است و حدود 3 ساعت طول می‌کشد تا تخم مرغ از آن بگذرد .
3-استیموس (تنگه) : در این قسمت غشاهای داخلی و خارجی پوسته شکل گرفته و شکل نهایی تخم مرغ در این محل بوجود آید طول این قسمت حدود 10 سانتی متر بوده و تخم مرغ 75 دقیقه در این قسمت باقی می‌ماند.
4- رحم : در این محل پوسته تخم مرغ شکل می‌گیرد و طول رحم حدودا 12-10 سانتی متر است و تخم مرغ در حال تشکیل حدود 20-18 ساعت در رحم می‌ماند .
5-مهبل : قسمت انتهایی اویدوکت است و طولش در مرغان تخمگذار 12 سانتی متر است و نقشی در تشکیل تخم مرغ ندارند در این محل کوتیکول روی پوسته تشکیل گردیده و تمام منافذ پوسته را پر می‌کند . به طور طبیعی تخم مرغ فقط چند دقیقه در مهبل باقی مانده و دفع می‌گردد.
و- دستگاه عصبی:
دستگاه عصبی اعمال بدن را تکامل می‌بخشد و شامل دو قسمت مغز و نخاع شوکی(Spinal cord) و عصب سمپاتیک میباشد . نخاع شوکی در طیور مشابه دام‌های پستاندار میباشد.
ط- دستگاه استخوانی :
اسکلت طیور بسیار سبک تر و در عین حال قوی تر از دام‌های دیگرمی‌باشد استخوان‌ها از نظر کلسیم غنی بوده از این رو بسیار فشرده است. 13 تا 14 مهره در گردن و 7 مهره در ناحیه سینه قرار دارد. از این رو گردن ، دراز و متحرک میباشد. مهره‌های قسمت سینه به هم جوش خورده است و محل اتصال بال‌ها را تشکیل میدهد و در قسمت تهی گاه نیز استخوان‌های فقرات به هم جوش خورده اند- استخوان‌های ناحیه لگن بر خلاف پستانداران از وسط به هم پیوسته نشده است و انعطاف پذیر میباشد بدین ترتیب طبیعت اجازه میدهد تا تخم مرغ به آسانی از میان آن می‌گذرد.
فاصله بین دو استخوان عانه(Pubic) و همچنین فاصله بین این استخوان‌ها و قسمت انتهائی جناغ سینه کمک زیادی به مرغدار برای تشخیص مرغهای تخمی‌از غیر تخمی‌می‌نماید. وقتی که مرغی تخم گذار میباشد فاصله این دو استخوان از هم و همچنین فاصله انها از جناغ سینه افزایش می‌یابد.
برای
دانلود فایل word مقاله فوق
کلیک کنید.
