پدافند غیر عامل
هر اقدام غیر مسلحانه‌ای که موجب کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی، ساختمان‌‌ها، تاسیسات، تجهیزات، اسناد و شریان‌های کشور در مقابل عملیات خصمانه و مخرب دشمن گردد، پدافند غیرعامل خوانده می‌شود
به بیان ساده‌تر پدافند غیرعامل، مجموعه اقداماتی است که انجام می‌شود تا در صورت بروز جنگ، خسارات احتمالی به حداقل میزان خود برسد.
هدف از اجرای
طرح‌های پدافند غیرعاملکاستن از آسیب‌پذیری نیروی انسانی و مستحدثات و تجهیزات حیاتی و حساس و مهم کشور علیرغم حملات خصمانه و مخرب دشمن و استمرار فعالیتها و خدمات زیر بنایی و تامین نیازهای حیاتی و تداوم اداره کشور در شرایط بحرانی ناشی از جنگ است.
به عنوان مثالی ساده، از پدافند غیرعامل می‌توان به استتار، اختفا و ایجاد سرپناه برای تاسیسات مهم و استراتژیک اشاره کرد.
در پدافند عامل مثل سیستم‌های ضد هوایی و هواپیماهای رهگیر، فقط نیروهای مسلح مسئولیت دارند. در حالی که در پدافند غیرعامل تمام نهادها، نیروها، سازمان‌ها، صنایع و حتی مردم عادی می‌توانند نقش مؤثری بر عهده گیرند.
با توجه به حجم تهدیداتی که ایران در عرصه بین الملل با آن مواجه است، در زمینه پدافند غیرعامل هنوز در ابتدای راه هستیم و باور هر چه بیشتر مدیران و کارشناسان به این مقوله مهم میتواند ضریب ایمنی کشور را در برابر تهاجم‌های احتمالی بیگانگان افزایش دهد .
آنچنانکه جلالی رئیس پیشین کمیته دائمی‌پدافند غیر عامل کشور اذعان داشته، پس از انقلاب به دلیل عدم درکی واحد از تهدیدات و تردید در اولویت تهدیدات، حجمی‌از سازندگی در مناطق مورد تهدید صورت گرفت و در اجرای پروژه‌های مختلف اقتصادی و عمرانی به موضوع پدافند غیرعامل توجه نشده است و به عنوان مثالی از این دست جایی مثل منطقه عسلویه در تیررس آمریکا است و موارد پدافندی در آن رعایت نشده است.
با توجه به وجود تهدیدات بالقوه و خطراتی که امنیت ملی، استقلال، و تمامیت ارضی کشور را نشانه گرفته، بحث پدافند غیرعامل در طول سالهای اخیر از سوی مقامات عالی رتبه کشوری و لشکری، مورد توجه فراوان قرار گرفته است.
استتار انفرادی
استتار انفرادی به اعمالی گفته می‌شود که هر رزمنده برای استتار خود در مقابل دید دشمن در محیط جغرافیایی نزدیک می‌بایست انجام دهد.
انتخاب استتار توسط رزمنده و به کارگیری آن یک دفاع آگاهانه بوده و رزمنده با اتخاذ استتار مناسب میتواند خود را از دید دشمن محفوظ و در امان نگه دارد و همچنین هنگام تهاجم و ضربه زدن به نیروهای دشمن به راحتی به او نزدیک شود.
یکی از روش‌هایی که امروزه در دفاع از نفرات، جنگ‌افزارها و تجهیزات کاربرد عمده‌ای پیدا کرده است، استتار انفرادی میباشد.
استتار انفرادی موارد زیر را شامل می‌شود:
1- استتار بدن
2- استتار لباس
3- استتار پوتین
4- استتار سلاح انفرادی
5- استتار تجهیزات انفرادی
6- استتار کلاه فولادی
7- استتار کوله پشتی
1) استتار بدن
1) به لحاظ آنکه رنگ پوست دست و صورت روشن بوده و باعث جلب توجه می‌گردد، لذا با توجه به شرایط طبیعی (جنگل، کوهستان، بیابان، ساحل و ...) رزمنده باید با امکانات طبیعی و مصنوعی موجود، قسمت‌هایی از بدن را که نمایان میباشد، همرنگ محیط اطراف نماید.
در ماموریت‌های رزمی‌آرایش دست و صورت و همرنگ شدن با محیط اگر اصلی‌ترین فعالیت نباشد حداقل از مهمترین کارهاست.
استتار مناسب و صحیح باعث می‌شود که حتی در صورت دیده شدن توسط دشمن هدف گرفتن رزمنده مشکل‌تر شود
پوست بدن به راحتی نور را منعکس میکند که دلیل اصلی آن وجود چربی روی پوست میباشد. البته پوست‌های خیلی تیره (سیاه) هم انعکاس نور دارند که باید آنها هم استتار شوند.
قسمت‌هایی از صورت که به طور طبیعی سایه دارند مانند: دور چشم، زیر دماغ و زیر چانه، باید به دقت استتار شوند.
این روش استتار نبایستی به طور کامل انجام گیرد، بلکه به طور نامنظم و نامشخص توسط فرد یا همرزمان انجام گیرد. به شیوه‌ای که برجستگی گونه‌ها، نوک بینی، پیشانی، چانه، پشت گوش‌ها، قسمت‌هایی از گردن و آن قسمت از دست که از لباس بیرون است، کاملاً استتار شود.
پوست صورت، گردن و دست‌ها را باید با رنگ یکنواخت تیره نمود. برای بهم زدن رنگ طبیعی صورت باید اطراف خطوط بینی و چانه، استخوانهای گونه و اطراف چشم‌ها را رنگ نمود. برای این کار می‌توان از چوب سوخته، رنگ‌ها و کرم‌های مخصوص استفاده کرد. تورهای مشبک هم اگر رنگ آنها مناسب باشد برای استتار صورت مناسب هستند
هدف رزمنده از استتار این نیست که خود را نقاشی کند. بلکه هدف فقط کم کردن انعکاس نور است و استتار زیاد خودش موجب کشف محل رزمنده می‌شود.
برای مناطقی که درختچه، بوته، و یا برآمدگی‌ها از قامت رزمنده کوتاهتر هستند مانند مناطق کویری یا مناطق کوهستانی، استتار صورت باید افقی و با رنگ‌های سبز، قهوه‌ای و سیاه روی صورت از راست به چپ یا بالعکس کشیده شود.
در مناطق ذوالعارضه با عوارض زیاد و بلند آرایش به صورت خطوط عمودی بهتر است. یعنی از بالای پیشانی تا زیرگردن خط‌کشی می‌شود.
2) استتار لباس
از مهمترین اصول استتار فردی که دارای اهمیت زیادی در نبردهای نزدیک دارد، استتار لباس است که لازم است براساس نوع محیط عملیاتی، لباسی که همگون با محیط اطراف باشد، مورد استفاده قرار گیرد.
2-1استفاده از لباس‌های دورو
این نوع لباس‌ها دورو بوده و هر طرف آن نقش استتاری با شرایط محیطی را داراست و برای دو محیط رزمی‌نزدیک قابل استفاده خواهد بود. این نوع لباس برای اجرای ماموریت‌هایی که در دو محیط جغرافیایی صورت می‌گیرد مناسب است. به عنوان نمونه دو محیط بیابانی و جنگلی.
لازم به ذکر است که تجهیزات و تسلیحات همراه رزمنده می‌بایست با لباسش هم‌خوانی داشته باشد. در غیر این صورت با امکانات طبیعی و مصنوعی در دسترس، باید آنها را با لباس استتار همگون کرد، تا هرگونه جلب توجه دشمن را برطرف نماید.
2- 2- استفاده از لباس‌های چندطیفی
استفاده از لباس استتار چندطیفی (مدرن) یکی از بهترین روشهای ممکن برای محافظت در مقابل آشکارسازهای چند منظوره (مرئی، اپتیکی، مادون قرمز نزدیک، حرارتی و راداری) میباشد، با استفاده از این پوشش‌ها نیروهای نظامی‌از فاصله 300 متری در مقابل ردیابهای مدرن دشمن غیرقابل ردیابی خواهند بود. این پوش‌ها راحت و سبک وزن بوده و به لحاظ داشتن شکل برگ برگی دارای قابلیت تهویه هوا نیز می‌باشند.
3- 2 استفاده از لباس‌های موجود
اگر لباس استتار شده استاندارد در اختیار رزمنده نباشد، لباس باید استتار گردد و رزمنده باید لباس خود را با رنگ، گل و هر چه که در دسترس دارد با زمین هم رنگ سازد.
مساله مهم در استتار لباس این است که باید کاری کرد تا شکل لباس بهم خورده و به رنگ زمین درآید.در شرایطی که دسترسی جهت استتار لباس، امکان‌پذیر نباشد، حداکثر سعی شود از وسایل طبیعی موجود در اطراف خود استفاده لازم به عمل آید. زیرا در بعضی از مناطق رنگ محیط به گونه‌های مختلف است که این حرکت میتواند در استتار نفر در محیط استقراری آن کمک نماید. مانند: خارج شدن از یک منطقه دارای پوشش گیاهی که لازم است از پوشش گیاهی موجود نفرات تا حدی که افراط نگردد، اقدام به استتار خود نمایند.
در مناطق برفی، باید از لباس‌های سفید با خال‌های سیاه و یا کشیدن پارچه سفید بر روی لباس، برای استتار رزمنده استفاده کرد.
3) استتار پوتین
پوتین از مهمترین وسایل است که به حرکت رزمنده به سمت جلو کمک میکند و در سرعت عمل او بسیار تاثیرگذار است. اما رنگ پوتین به لحاظ مشکی بودن، یکی از عوامل کشف رزمنده میباشد. پوتین را می‌توان با شیوه‌های مختلف استتار نمود.
در مناطق دشت و خاکی می‌توان با مالیدن گل بر روی پوتین، استتار لازم را قبل از وارد شدن به این منطقه رزمی‌به مرحله اجرا، گذاشت.
در مناطق برفی می‌توان از تکه‌پارچه‌های سفید و بستن بر روی پوتین استتار لازم را به عمل آورد.
در مناطق جنگلی با بستن برگ و شاخه‌های کوچک با استفاده از بندهای خود پوتین، می‌توان آن را استتار نمود.
در صورتیکه به جای پوتین از کتانی یا کفش دیگری استفاده می‌شود، لازم است قبل از حرکت به سمت ماموریت، استتار لازم به عمل آید.
بهتر است از پوتین‌هایی استفاده شود که به صورت استاندارد از استتار لازم برخوردار است.
4) استتار سلاح انفرادی
از جمله موارد مهمی‌که رزمنده باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشد، استتار اسلحه انفرادی است، خصوصاً زمانی که اسلحه مدتی کار کرده و بدنه آن براق شده باشد، نیاز بیشتری به استتار خواهد داشت.
قسمت‌های شاخص و براق اسلحه را می‌توان با رنگ، گل یا دوده و یا با پیچیدن پارچه‌هایی که با محیط منطقه رزم سازگاری داشته باشد و یا گونی استتار کرد.
از وسایل مصنوعی دیگر که می‌توان در استتار سلاح به کار برد، چسباندن نوار چسب به قسمت‌های مختلف سلاح است. از این چسب‌ها در رنگ‌های مختلف می‌توان در اختیار داشت و در زمان‌های ضروری برای استتار مورد بهره‌برداری قرار داد.
نیروهایی که ماموریتشان نزدیک شدن به دشمن میباشد، بایستی در این خصوص توجه بیشتری به عمل آورده و قبل از اجرای ماموریت سلاح را از لحاظ استتار کنترل نمایند.
5) استتار تجهیزات انفرادی
تجهیزات انفرادی به لحاظ برجستگی‌هایی که بر روی بدن ایجاد میکند خود میتواند از عوامل کشف رزمنده گردد.
این تجهیزات (قمقمه، سرنیزه، کوله پشتی، پتو، جای نارنجک، جای خشاب، یقلوی، ماسک شیمیایی، برانکارد، جعبه‌های فشنگ تیربار و ...) را می‌توان قبل از حرکت براساس نوع محیط منطقه عملیاتی و لباس رزمنده، استتار نمود. و برای این کار می‌توان از وسایل طبیعی و مصنوعی موجود، استفاده لازم را به عمل آورد.
6) استتار کلاه فولادی
همواره کلاه فولادی به عنوان یکی از مهمترین عوامل حفاظت از حساس‌ترین قسمت بدن در برابر آسیب ترکش و گلوله‌های دشمن عمل می‌نماید. از سوی دیگر سر نفرات، اولین و مهمترین نقاط هدف در دید دشمن به حساب می‌آید.
بنابراین استتار کلاه فولادی به عنوان یکی از موارد ضروری و لازم‌الاجراء است که هر نیرو موظف به رعایت اصولی آن میباشد. کلاه‌ها معمولاً از دو نوع جنس فلزی و فایبر گلاس تهیه شده و غالباً بر روی آنان تورهایی وجود دارد که براساس شرایط محیطی، می‌توان آن را استتار و با طبیعت همگون ساخت.
از تکه‌های گوناگون پارچه مدور به قطر تقریبی 50 سانتی‌متر می‌توان روکش‌های فوری و ابتکاری درست کرد. یا می‌توان دور کلاه را یک حاشیه پارچه به عرض چند سانتی‌متر دوخت و به کمک آن رشته‌هایی را روی کلاه کشیده و محکم نمود.
از گونی هم به خاطر مناسب بودن اندازه‌های آنها برای روکش کردن کلاه می‌توان استفاده کرد. به این ترتیب که کیسه را روی کلاه و داخل آن کشیده و پس و پیش می‌کنند تا جا بیفتد. روکش‌ها هر نوع که باشند باید با توجه به محیط اطراف غالبا رنگ‌آمیزی شوند و بهتر است که این روکش‌ها رادر چند نقطه چاک‌های 10 سانتی‌متری داد تا بتوان شاخ و برگ درختان را در آن فرو برد. برای برهم زدن سایه کلاه بهتر است تکه‌هایی از پارچه یا برگ درختان را در اطراف آن به طور نامرتب آویزان کرد.
در مناطق برفی می‌توان با کشیدن تکه‌ای پارچه سفید روی کلاه فولادی آن را استتار نمود.
7)استتار کوله پشتی
در برخی مواقع کوله پشتی قسمت دیگری از تجهیزات هر نفر را تشکیل می‌دهدکه باید به نحوی استتار گردد، کوله‌ها انواع و اقسام مختلف دارند. مانند: کوله پشتی انفرادی، کوله خمپاره، کوله موشک، کوله بیسیم، کوله امداد و .... که‌بایستی استتار لازم براساس شرایط محیطی اعمال شود تا باعث تشخیص رزمنده توسط دشمن نگردد.
برای استتار کوله پشتی در مناطق دشت و کوهستان می‌توان از وسایل طبیعی مانند: بوته و گل و از وسایل مصنوعی، مانند: گونی، رنگ، ذغال، دوده، کارتن، تور استتار و ... استفاده نمود و در مناطق برفی که روی سطح زمین از برف پوشیده شده برای استتار کوله می‌توان از رنگ یا ملحفه سفید از قبل تهیه شده، استتار لازم را به عمل آورد.
برگرفته از: (ماهنامه جنگ‌افزار)
دانلود این مطلب رایگان است
دانلود فایل Word مقاله فوق
مطالب مرتبط:
تحقیق و بررسی پدافند غیرعامل
دانلود تحقیق با موضوع پدافند غیرعامل
